อยู่ไฟหลังคลอด ลดปวดเมื่อยเมื่อชราภาพ

เมื่อพูดถึงคำว่า “กินผิดสาบผิด” เชื่อเลยว่าคนรุ่นใหม่แทบจะไม่รู้จักเลยก็ว่าได้ แต่คำดังกล่าวมักคุ้นเคยกันดีในแวดวงของผู้หญิงวัยกลางคนถึงวัยชรา และผู้หญิงที่เคยผ่านการมีบุตรมาแล้ว เนื่องจากเป็นอาการที่เกิดจากการบริโภคอาหารแสลง หรือการได้กลิ่นที่ไม่ถูกกับร่างกาย เช่นการได้กลิ่นอาหาร ได้กลิ่นน้ำหอมต่างๆ กลิ่นดอกไม้ กลิ่นเหม็นไหม้ กลิ่นสี กลิ่นทินเนอร์ และกลิ่นยางไม้ แล้วทำให้เกิดอาการท้องร่วง ท้องเสีย อาเจียน วิงเวียนศีรษะ
      
       ขณะเดียวกันปัญหาใหญ่อีกปัญหาหนึ่งที่ผู้หญิงซึ่ง ผ่านการมีลูกมาแล้วและไม่ได้อยู่ไฟประสบกันดีก็คือ มีอาการหนาวเวลาที่ฝนตกฟ้าคะนอง ปวดเมื่อยเนื้อตัว และบางคนก็ปวดเข้าไปถึงกระดูกเลยทีเดียว
      
       ป้าสุขแก้ว ชมภูศรี อายุ 58 ปี ชาวบ้าน ต.ปงแสนทอง อ.เมือง จ.ลำปาง ซึ่งเป็นผู้มีความรู้เกี่ยวกับการอยู่ไฟหลังคลอดเล่าให้ฟังว่า การที่ทุกวันนี้คนรุ่นใหม่ไม่ค่อยนิยมการอยู่ไฟหลังคลอดบุตรนั้นเป็นเพราะมี ค่านิยมที่ผิด และคิดว่าการอยู่ไฟหลังคลอดเชย ไม่ทันสมัย บางคนที่คลอดลูกแล้วก็เพียงแค่เอาถุงน้ำร้อนมาประคบท้องให้หายปวดเมื่อย ซึ่งจะเห็นผลในระยะสั้น แต่การอยู่ไฟเป็นการสมานแผลจากการคลอดบุตรให้แห้งเร็ว อีกทั้งการดื่มและอาบน้ำยาสมุนไพรเป็นการช่วยขับเลือดลมของแม่ให้ไหลเวียน ปกติ นอกจากนี้ ยาสมุนไพรที่ต้มแล้วนำมารับประทาน ก็จะช่วยในการเร่งผลิตน้ำนม
      
       ขณะเดียวกัน การอยู่ไฟจะช่วยให้สบายตัวไม่ปวดเมื่อยตามร่างกาย ไม่วิงเวียนศีรษะ หลังจากอาบน้ำเช็ดตัวให้แห้งก็เอามือมาผิงไฟ ทั้งตัว หน้าท้อง ผิงไว้สักพัก แล้วก็นอนพักผ่อน ทั้งนี้ การเอาท้องผิงไฟก็เพื่อจะให้มดลูกเข้าอู่ ให้มดลูกแห้ง อย่างไรก็ตาม การผิงไฟ ไม่สามารถแก้ท้องลายได้
      
       ส่วนคนที่คลอดลูกด้วยการผ่าออกก็สามารถอยู่ไฟได้เหมือนคนที่คลอดตาม ธรรมชาติ หลังจากแผลหายก็สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ สามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติ แต่ต้องหลังจากอยู่ไฟไปแล้ว 2-3เดือน
      
       “ปกติการอยู่ไฟ ถ้าได้ลูกสาวจะต้องอยู่ไฟนานประมาณ 1 เดือนกับอีก 2 วัน ส่วนถ้าได้ ลูกชายต้องอยู่ไฟ 28 วัน การอยู่ไฟในพื้นที่ชนบทจะมีลักษณะคือ ให้แม่ลูกอ่อนนอนอยู่บนเตียงไม้ต่ำๆ คล้ายแคร่มีกองไฟอยู่ข้างๆ กองไฟนี้จะใช้ในการต้มน้ำยาสมุนไพร ไว้อาบและดื่ม”
      
       ป้าสุขแก้วยังบอกด้วยว่า อาหารที่คนอยู่ไฟสามารถรับประทานได้ส่วนมากจะเป็นของแห้ง เช่น ปลาแห้ง แต่ต้องเป็นปลาน้ำจืด ทั้งนี้ ก็เพื่อที่จะทำให้สะดือลูกด้แห้งง่าย นอกจากนี้ ก็เป็นประเภทผักต้ม ส่วนอาหารที่ไม่ควรรับประทานเพราะจะทำให้เกิดอาการแสลงได้ง่ายคือ เนื้อวัว เนื้อควาย ที่ตายเองโดยธรรมชาติ รวมทั้งแตงกวา ผักชะอม เนื้อไก่ เนื้อปลาไม่มีเกล็ด เช่นปลาดุก ปลาไหล อึ่งอ่าง กบ และของหมักดองต่างๆ อาทิ หน่อไม้ ผักดอง ส่วนกลิ่นที่ทำให้เกิดอาการแพ้ มีกลิ่นเหม็นหรือหอมเกินไป กลิ่นแป้ง สบู่ กลิ่นดอกไม้ ที่มีลักษณะกลิ่นแรง การเผาขยะ โดยเฉพาะที่เป็นพลาสติกก็ต้องห้ามเช่นกัน
      
       “ตามวิถีของชุมชนนั้น มักมีการเรียนรู้และปรับตัวในการดำรงชีวิต โดยเฉพาะเรื่องสุขภาพ อาหารการกิน คนในชุมชนจะมีการเรียนรู้และปฏิบัติสืบทอดกันมา การเรียนรู้ว่าการกินอาหารประเภทไหนมีประโยชน์ต่อสุขภาพ มีฤทธิ์เป็นยา หรือเป็นอาหารแสลง กลุ่มคนในวัยใด ไม่ควรกินอาหารประเภทไหน ยิ่งอาหารประเภท เนื้อ วัว ควาย ต้องระวังให้ดี บางคนกินเข้าไปแล้วเกิดอาการแพ้ วิถีการปฏิบัติตัวถือว่าเป็นการเสริมสร้างสุขภาพในระยะยาว”
      
       ส่วนวิธีการรักษาอาการกินผิดสาบผิดแบบฉบับพื้นบ้านชาวเหนือ ป้าสุขแก้วบอกว่ามีหลายวิธีด้วยกัน เช่น คนที่มีอาการท้องร่วง ก็จะต้องถามก่อนว่าไปกินอะไรมา ส่วนใหญ่จะให้กินยาต้ม และอาบน้ำต้มยา บางคนใช้วิธีฝนยา หรืออบยาสมุนไพร บางคนอาจต้องใช้ยาแก้หลายตำรับจนกว่าจะหาย แต่บางคนก็กินเพียงตำรับเดียว ขึ้นอยู่กับว่าใครเป็นมาเป็นน้อย ที่สำคัญต้องรู้จักระมัดระวังการบริโภคจะเป็นดีที่สุด
      
       เมื่อถามถึงการต้มยา ป้าบอกว่า ยาที่ใช้ต้มส่วนใหญ่เป็นสมุนไพร พื้นบ้าน อาทิ ข่า แก่นไม้จากต้นเป้า และอื่นๆ ต้มให้นานจนน้ำเป็นสีม่วง นำมาดื่มกินได้ ยา 1 มัด ใช้ต้มได้ประมาณ 2-3 ครั้ง จนกว่าจะหมดสีที่ออกมาจากเปลือกไม้ นั้นแสดงว่ายาเริ่มไม่มีสรรพคุณแล้ว ยาพวกนี้จะทำให้ดับกลิ่นคาว เลือดลมเดินสะดวก แก้ปวดเมื่อย 1 มัดต้มต่อน้ำ 1 ปี๊บ ถ้าต้ม 20 ลิตร จะต้องต้มให้เดือดประมาณ 1 ชม. ส่วนการอาบควรอาบเมื่อน้ำยังอุ่นๆอยู่จะได้ผลมากที่สุด
      
       จากข้อมูลที่ป้าสุขแก้วให้มาเบื้องต้น จะเห็นได้ว่าภูมิปัญญาชาวบ้านที่สืบทอดติดต่อกันมาหลายชั่วอายุคน ยังคงใช้ได้ดีเสมอ ยิ่งเป็นการรักษาโดยใช้สมุนไพรแล้วก็ยิ่งเป็นการลดความเสี่ยงที่จะแพ้ยา
      
       “ไม่ใช่ว่า ยาแผนปัจจุบันไม่ดี แต่สมุนไพรพื้นบ้านของเราก็ดีไม่แพ้กัน อีกอย่างคนชนบทอยู่ห่างไกลโรงพยาบาล ยาบางตัวที่มีก็ช่วยได้เพียงเล็กน้อย ยาสมุนไพรอยู่ใกล้คนไทยที่สุด แต่เรากลับไม่เห็นค่า อยู่ไฟหลังคลอดใช่ว่าไม่ดี เสียเวลาหน่อยแต่ส่งผลดีต่อสุขภาพในอนาคต ร่างกายจะได้ไม่ปวดเมื่อยง่ายเมื่อตอนแก่ หรือแพ้อาหาร แพ้กลิ่น”ป้าสุขแก้วสรุป
      
       ด้าน กรรณิกา ชมภูศรี ลูกสาวป้าสุขแก้ว บอกว่า เรื่องการรักษาแบบพื้นบ้าน หรือเรื่องยาที่เกี่ยวข้องทางด้านร่างกายนั้น แสดงให้เห็นว่า องค์ความรู้ยังเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับชุมชนมาโดยตลอด ไม่ได้เสื่อมถอยไป แต่ไม่ได้มีการปรับประยุกต์ใช้องค์ความรู้ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับวิถี ชีวิต ที่ก้าวย่างไปข้างหน้าอย่างไม่หยุดนิ่ง เพื่อนำไปจัดการกับปัญหาสุขภาพของชุมชน ทั้งภาวะทางจิตใจ และภาวะร่างกาย ที่พยายามคงไว้ซึ่งองค์ความรู้ดั้งเดิมของตนเอง ไปจัดการกับปัญหาเดิมของตนเอง ไม่ได้ลบทิ้งความรู้ไปตามกระแสเสียทั้งหมด ยังเรียนรู้หยิบใช้ให้คุณค่าในสิงที่ยังไม่ได้ใช้ และองค์ความรู้ทั้งสองยังแสดงให้เห็นว่า ความรู้ในเรื่องสุขภาพไม่ว่าทางด้านร่างกาย หรือจิตใจไม่ได้อยู่ในตัวของหมอแผนปัจจุบันเท่านั้น แต่องค์ความรู้เบื้องต้นหลายเรื่องอยู่คู่กับชุมชน คู่กับชาวบ้าน หมอเป็นผู้ที่นำเอาทักษะวิชาความรู้มาใช้เพียงเท่านั้น
http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9500000104620