เมื่อ “หัวไหล่” มีปัญหา(จบ)/หมอหลินตันเฉียน

คอลัมน์มหัศจรรย์นวดแผนจีนทุยหนา...โดยหมอหลิน ตันเฉียน
      
       เป็นที่ทราบกันแล้วว่า เรื่องหัวไหล่มีปัญหานั้น มีที่มาจากองค์ประกอบของอวัยวะต่างๆ ที่อยู่รอบหัวไหล่ ไม่ว่าจะเป็นเส้นเอ็น เนื้อเยื่อหรือกล้ามเนื้อที่ยึดหัวไหล่ตกอยู่ในสภาวะอ่อนแอ เสื่อม ได้รับบาดเจ็บ หรือถูกกระแสเย็นเข้าจู่โจม และถ้าหากการปล่อยทิ้งไว้เป็นเวลานาน จะนำไปสู่การหดลีบของกล้ามเนื้อสามเหลี่ยมตรงบริเวณหัวไหล่
      
       ทีนี้ ก็มาถึงการรักษากันบ้างว่าเป็นอย่างไร และต้องทำอย่างไรกันบ้าง
      
       การรักษาหัวไหล่มีปัญหาด้วยนวดทุยหนาแบ่งออกเป็น 12 ขั้นตอนด้วยกัน โดยขั้นตอนแรกสุดคือการใช้สันมือคลึงและกลิ้งไปมาบริเวณกล้ามเนื้อหัวไหล่ โดยรอบเพื่อให้เกิดความอุ่นร้อน
      
       จากนั้นขั้นที่ 2 ใช้มือจับบริเวณหัวไหล่ โดยนิ้วหัวแม่มืออยู่ด้านล่างและอีก 4 นิ้วอยู่ด้านบน แล้วนวดเบาๆ ขึ้นลงไปมาตั้งแต่หัวไหล่ด้านบน ด้านข้าง ด้านล่างและไล่เรื่อยไปจนถึงต้นแขนเพื่อให้เลือดลมเดินสะดวก
      
       ใช้เวลานวดขั้นตอนละประมาณ 3 นาที
      
       ขั้นตอนที่ 3 ใช้หัวแม่มือกดจุดต่างๆ ที่มีความสำคัญรอบๆ กล้ามเนื้อหัวไหล่ รวมทั้งจุดอื่นๆ จนไปถึงบริเวณข้อศอกประมาณ 8 จุด ซึ่งขออนุญาตไม่อธิบายในที่นี้เพราะเป็นเรื่องของเทคนิคทางการแพทย์ที่มีราย ละเอียดพอสมควร แต่ถ้าหากจะนวดตัวเอง ข้อสังเกตง่ายๆ ที่แนะนำก็คือ กดลงบนจุดที่รู้สึกว่าไม่สบาย โดยให้กดหนักเบาสลับกันไป
      
       สำหรับขั้นที่ 4 เป็นขั้นตอนที่สำคัญเช่นกัน กล่าวคือโดยปกติแล้วบริเวณกล้ามเนื้อหัวไหล่จะมีจุดสำคัญหนึ่ง ได้แก่ “จุดเจียนจิ่ง” ที่แปลว่าจุดบ่อน้ำ ซึ่งเป็นจุดที่สะสมความเจ็บเอาไว้ เสร็จแล้วใช้มือทั้งสองมือ “จับ บีบและดึง” ขึ้นมาประมาณ 15 ครั้ง
      
       ขั้นที่ 5 ใช้นิ้วชี้ นิ้วกลางและนิ้วนางสอดเข้าไปใต้รักแร้แล้วจับเส้นที่อยู่บริเวณดังกล่าว ดึงประมาณ 5 ครั้ง ซึ่งจุดนี้เมื่อจับแล้วจะเกิดอาการชาไปถึงปลายนิ้ว
      
       ถึงตรงนี้สรุปได้ว่า จากขั้นตอนที่ 1 ถึงขั้นตอนที่ 5 นั้นเป็นการนวดและกดจุดเพื่อทำให้กล้ามเนื้อหัวไหล่ยืดหยุ่นและผ่อนคลาย จากนั้นถึงจะเข้าสู่ขั้นตอนของการปรับให้เข้าที่เข้าทาง
      
       ขั้นที่ 6 ใช้มือทั้งสองจับที่หัวไหล่ แล้วใช้หัวนิ้วแม่มือทั้งสองข้างดีดกระตุกกล้ามเนื้อที่หัวไหล่ด้านบน
      
       ขั้นที่ 7 ใช้อุ้งข้อมือทั้งสองข้างกด คลึงและนวดบริเวณกล้ามเนื้อไหล่โดยรอบจนเกิดความอุ่นร้อนแล้วถึงค่อยหยุด
      
       ขั้นที่ 8 ให้จับหัวไหล่หมุนตามเข็มนาฬิกา 10 ครั้ง เสร็จแล้วให้หมุนทวนเข็มนาฬิกาอีก 10 ครั้ง โดยหมุนจากวงเล็กๆ แล้วค่อยๆ ขยายให้วงใหญ่ขึ้นเป็นลำดับ
      
       ขั้นที่ 9 ยืดแขนขึ้นตรงๆ ออกไปด้านข้าง จากนั้นให้ดันแขนไปโดยรอบทั้งด้านบน ด้านล่าง ด้านข้างและด้านหลัง ดันขึ้นท่าละ 5-10 ครั้ง อย่างไรก็ตาม การดันแขนในขั้นตอนนี้ต้องระมัดระวัง เพราะในผู้ป่วยบางรายอาจยังไม่สามารถเคลื่อนได้สะดวกนัก ดังนั้น ถ้าทำแล้วผู้ป่วยเจ็บปวดก็ต้องหยุดทันที
      
       ขั้นที่ 10 ใช้มือข้างหนึ่งจับบริเวณหัวไหล่ จากนั้นดึงแขนให้ยืดออกไปตามทิศต่างๆ ให้รอบด้านเพื่อเป็นการปรับกล้ามเนื้อให้เข้าที่และคืนประสิทธิภาพของกล้าม เนื้อให้เหมือนเดิม
      
       ขั้นที่ 11 ใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างนวดและคลึงกล้ามเนื้อหัวไหล่ไล่เรื่อยไปจนถึงต้นแขน โดยการนวดจะกระทำในลักษณะเหมือนกับการนวดแป้งด้วยฝ่ามือ ใครที่เคยช่วยคุณแม่ทำขนมบัวลอยคงไม่ต้องอธิบายกันมาก เพราะเป็นการนวดในลักษณะเดียวกัน
      
       สำหรับขั้นตอนสุดท้าย ใช้มือจับที่ข้อมือของผู้ป่วยแล้วกระตุกหรือสะบัดขึ้นลงไปมาเป็นจังหวะอย่างสม่ำเสมอ
      
       โรคนี้เมื่อผ่านการรักษาทั้ง 12 ขั้นแล้ว อาการจะบรรเทาเบาบางลงอย่างเห็นได้ชัด อย่างไรก็ตาม การรักษาต้องทำอย่างต่อเนื่อง โดยทำวันละครั้ง ครั้งละประมาณ 20 นาที ซึ่งจะรักษายาวนานแค่ไหนขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค บางราย 2 วันก็หาย บางรายก็เป็น 10 วันขึ้นไป
      
       ขณะเดียวกัน นอกจากการนวดแล้ว ในบางครั้งก็จะให้ยาสมุนไพรจีนช่วยในอีกทางหนึ่งด้วยเพื่อช่วยผ่อนคลายและทำ ให้เลือดลมไหลเวียนได้สะดวก ซึ่งผู้รักษาจะเป็นผู้วินิจฉัยอีกครั้งว่าจะสั่งจ่ายยาหรือไม่อย่างไร
      
       นอกจากนั้น ผู้ที่มีปัญหาก็สามารถฝึกบริหารกล้ามเนื้อหัวไหล่ด้วยตัวเองได้ด้วย นั่นคือให้ยืนหันหน้าเข้าหากำแพง จากนั้นใช้มือทั้งสองข้างวางทาบกับผนัง แล้วค่อยๆ ขยับมือเคลื่อนจากระดับหน้าอกขึ้นไปด้านบนในลักษณะเหมือนกับกำลังไต่กำแพง ซึ่งในคนปกติจะเป็นสิ่งที่ทำง่าย แต่ในรายที่มีปัญหาจะทำได้ไม่ง่าย เพราะกล้ามเนื้อหัวไหล่ติดขัด ดังนั้น จะต้องทำด้วยความระมัดระวัง ฝึกทำเช่นนี้เป็นประจำ ก็จะทำให้ปัญหาคลี่คลายได้เช่นกัน
      
       อย่างไรก็ตาม ก่อนจากกันสัปดาห์นี้ มีข้อแนะนำเพิ่มเติมสำหรับผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงที่จะมีปัญหากับหัวไหล่ นั่นคือคนที่อายุ 40-50 ปีขึ้นไปว่า ต้องใช้ชีวิตด้วยความระวัง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องอาหารการกิน เครื่องแต่งกายที่เหมาะสมและอบอุ่นเพียงพอที่จะรับกระแสลมเย็นที่อาจจู่โจม ได้ เพราะสภาพร่างกาย การทำงานของกล้ามเนื้อและการไหลเวียนของเลือดลมไม่เหมือนเดิม