วันที่ 09 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 ปีที่ 21 ฉบับที่ 7466 ข่าวสดรายวัน เครื่องเคลือบดินเผาแห่งจิ่งเต๋อเจิ้น รู้ไปโม้ด nachart@yahoo.com ขอความรู้เรื่องประวัติการทำถ้วยชามที่ใช้ดินเกาลินทำในจีน ไม่ทราบเมืองไหน มีประวัติไหม อย่างใด พจน์ ตอบ พจน์ ข้อ มูลจากเว็บไซต์ของ China Radio International (CRI) มีรายละเอียดเกี่ยวกับเครื่องเคลือบดินเผา หรือกังไสแห่งแผ่นดินจีน สรุปความได้ว่า เมืองจิ่งเต๋อเจิ้นเป็นแหล่งผลิตเครื่องเคลือบดินเผามาแต่ดั้งเดิมของจีน ผลิตกันมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์ถัง (พ.ศ. 1161-1450) และที่สุดเฟื่องฟูยิ่งในสมัยราชวงศ์ซ่ง หรือราชวงศ์ซ้อง (พ.ศ.1503-1822) โดยเครื่องถ้วยชามที่ใช้กันในพระราชสำนักต้องสั่งซื้อจากจิ่งเต๋อเจิ้นเท่า นั้น ซึ่งมีผู้เปรียบเทียบว่าเครื่องเคลือบของจิ่งเต๋อเจิ้นนั้น "ขาวราวหยก ใสดังกระจก บางเหมือนกระดาษ เสียงดุจเคาะหิน" ในอดีต จิ่งเต๋อเจิ้นเป็นตำบลเล็กๆ มีชื่อเรียก "ชางหนาน" กระทั่งพ.ศ.1547 จักรพรรดิเจินจงแห่งราชวงศ์ซ้องเหนือสั่งให้เปิดศูนย์การค้าผลิตภัณฑ์ เครื่องเคลือบดินเผาขึ้นที่ตำบลนี้ ได้ทรงลายลักษณ์อักษรคําว่า "ผลิตในปีรัชสมัยจิ่งเต๋อ" ซึ่งเป็นนามรัชสมัยของพระองค์ไว้ใต้เครื่องเคลือบดังกล่าว และพระราชทานคําว่า จิ่งเต๋อ ให้เป็นชื่อเมืองด้วย นับจากนั้นมาเมืองนี้ก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น จิ่งเต๋อเจิ้น (เจิ้น แปลว่า ตำบล) ทั้งนี้ เพราะเนื้อดินในเขต จิ่งเต๋อเจิ้นเป็นดินคุณภาพดี เหมาะสำหรับทำเป็นเครื่องเคลือบ เมื่อพ.ศ.2412 ริชโธเฟน นักธรณีวิทยาชาวเยอรมันไปสำรวจ ที่จิ่งเต๋อเจิ้น เขาระบุว่า ดินเกาลิน (kaolin) มาจากเนินเขากาวหลิ่งบริเวณเมืองจิ่งเต๋อเจิ้น เป็นดินผสมดินข้าวเจ้ากับดินข้าวเหนียว ซึ่งเป็นวัตถุดิบที่สำคัญที่สุดในการทำเครื่องเคลือบดินเผา ดินเกาลิน เป็นชื่อดินทางวิชาการตามมาตรฐานสากล (หรือ China Clay หรือ ดินขาว เกิดจากการแปรสภาพของหินแกรนิตเป็นหินฟันม้า มีความบริสุทธิ์สูง เนื้อดินหยาบ สีขาวหม่น มีความเหนียวน้อย หดตัวน้อย ทนความร้อนได้สูง) ซึ่งตั้งแต่สมัยราชวงศ์ซ้องเหนือดังกล่าวที่เครื่องเคลือบดินเผาของจิ่งเต๋อ เจิ้นส่งออกไปยังญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม เอเชียอาคเนย์ ตะวันออกกลาง และผ่านกลุ่มประเทศอาหรับไปยังยุโรป เครื่องเคลือบแต่ละชิ้นมีลายพิมพ์สถานที่ผลิตว่า ชางหนาน ภาษาอังกฤษเขียน China ภาษาฝรั่งเศสเขียน Chine แต่ออกเสียงเป็น China เหมือนกัน และนั่นคือที่มาของชื่อประเทศจีนที่ภาษาฝรั่งเรียก ไชน่า อันหมายถึงเครื่องถ้วยชามที่มาจากเมืองจีน และนับแต่นั้น จิ่งเต๋อเจิ้นก็กลายเป็นศูนย์กลางการผลิตและจำหน่ายเครื่องเคลือบดินเผาที่ มีชื่อเสียงที่สุดในจีนและในโลกจิ่งเต๋อเจิ้นตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือ ของมณฑลเจียงซี ภาคกลางของจีน ซึ่งทุกวันนี้ชาวพื้นเมืองส่วนใหญ่ยังสืบทอดหัตถกรรมเครื่องเคลือบจาก บรรพบุรุษอย่างเหนียวแน่น และยังดำรงชื่อเสียงมาจนปัจจุบัน เครื่อง เคลือบดินเผาที่มีลายครามสวย งามของเมืองจิ่งเต๋อ เจิ้นมีอายุยาวนานกว่าพันปี เป็นผลงานอันชาวเมืองและชาวจีนภาคภูมิใจยิ่ง โดยสะท้อนผ่านการตกแต่งเมืองด้วยเครื่องเคลือบดินเผาในแทบทุกจุดของเมือง ไม่ว่าจะเป็นถนนหนทาง กำแพง สองข้างทาง โคมไฟ รูปปั้น ประติมากรรม และจิตรกรรมฝาผนัง ดูสวยงามไปทั้งเมือง โดยเฉพาะมังกรขนาดยักษ์ทำด้วยเครื่องเคลือบดินเผาสีสันสวยงาม แวววาว ตระหง่านอยู่ที่ใจกลางเมือง ที่สำคัญยังมีพิพิธภัณฑ์เครื่อง เคลือบดินเผา สถานที่ให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของเครื่องเคลือบดินเผาและขั้น ตอนการผลิต ตั้งแต่การนวดดิน วิธีปั้น การออกแบบแม่พิมพ์ ฝีมือลงสีลวดลาย การควบคุมความร้อนของไฟ ซึ่งแต่ละขั้นตอนต้องมีเทคนิคและเคล็ดลับในการทำถ้วย โถ โอ ชาม จาน ช้อน ไห ตั้งแต่สมัยโบราณจวบจนปัจจุบัน เหนืออื่นใด ในพิพิธภัณฑ์ยังมีการแสดงดนตรีคลาสสิคที่บรรเลงด้วยเครื่องดนตรีซึ่งทุกชิ้น ทำจากเครื่องเคลือบดินเผาแห่งจิ่งเต๋อเจิ้น